همانطور که میدانید در دنیای اینترنت و طراحی سایت اطلاعات بسیاری وجود دارد که روز به روز هم بر تعداد آنها اضافی میشود برای ذخیره و نگهداری این اطلاعات نیاز به فضایی داریم تا به آنها نظم دهد سپس در خود ذخیره کند چرا که اگر این اطلاعات بدون نظم در هر جا بدون هدف خاصی قرار بگیرند باعث میشود تا در هنگام دسترسی به اطلاعات دچار مشکل بزرگی شوید.به همین منظور نیاز به فضای منطقی میباشد آن فضایی که در دنیای تکنولوژی و طراحی وب سایت ممکن است به گوشتان خورده باشد دیتابیس Database میباشد که اطلاعات دادهها را در خود ذخیره میکند تا افراد به راحتی در صورت نیاز به آن دسترسی پیدا کنند. این فضا انواع دادهها مانند اعداد، رسانهها ، متن و... را در خود حفظ میکند. انواع مدل از پایگاه داده ها وجود دارد که عبارتند از: پایگاه داده رابطهای، پایگاه داده نمودار، پایگاه داده عملیاتی، پایگاه داده مرکزی، پایگاه داده NoSQL، پایگاه داده شی گرا، پایگاه داده ابر، پایگاه داده شی گرا و... نام برد.
یک دیتابیس از اجزای مختلفی تشکیل شده است:
سخت افزار: که وظیفه پردازش اطلاعات را دارد. سخت افزارهای از انواع مختلفی تشکیل میشوند که هر بانک اطلاعات با توجه به نیاز خود از مدل مربوطه استفاده میکنند.
نرم افزار: که مانند پل ارتباطی میباشد و برقراری ارتباط میان کاربر و دیتابیس را دارد.
کاربر: به افرادی که با روشهای مختلفی با دیتابیس در ارتباط هستند را کاربر مینامند و کسانی که در آخر از آن استفاده میکنند کاربر نهایی مینامند.
برنامه نویس (DBP): به افرادی که به طراحی ساختار اصلی پایگاه داده ها میپردازند برنامه نویس گفته میشود.
طراحان دیتابیس (DBD): افرادی که با استفاده از زبانهای مختلف به ساخت دیتابیسها میپردازند طراحان دیتابیس میباشند.
مدیر پایگاه داده (DBA): افرادی هستند که با داشتن دانش و تخصص کافی به مدیریت دیتابیس میپردازند.
کاربرد دیتابیس
دیتابیسها از زبانهای مختلفی ایجاد شده که زبان SQL شناخته شدهتر از سایر زبانها میباشد. دیتابیسها اطلاعات را دریافت میکنند در خود ذخیره کرده به جستجوی آنها پرداخته همچنین گزارشاتی را در اختیار کاربران قرار میدهد. کاربردی که میتوان برای دیتابیس ها بیان کرد عبارتند از: ثبت نام دانشجویان انتخاب واحد ارائه نمرات، اطلاعات مشتریها را مانند خرید فاکتور را در خود ثبت میکند، اطلاعات کارمندان و ارائه حقوق آنها، تراکنشهای بانکداری، اطلاعات مربوط به پرواز هوایی و.... همچنین در برخی از نرم افزارها مانند آمزون، تپسی، آپارات هم کاربرد دارد که در آمازون برای اطلاعات کتاب، در تپسی برای قرار دادن اطلاعات رانندهها، همچنین در آپارات هم برای قرار دادن ویدیوها مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایا و معایب دیتابیس
مزایایی که این دیتابیسها دارد به دسترسی سریع، مدیریت راحت، آپدیت و ویرایش آسان آن اشاره کرد. همچنین موارد اقتصادی بسیار کمک کرده یعنی با حذف هزینههای کاغذ و اسناد و... شرایط اقتصادی را بهتر کرده است. نظم و سازماندهی را به اطلاعات داده و دسترسی آنها را راحت کرده است. اطلاعات را به راحتی اشتراک میگذارد همچنین دادهها را با اصول خاصی ذخیره میکند. دادهها را با سرعت و به راحتی پردازش میکند به علاوه احتمال خطا را به شدت کاهش میدهد.
دیتابیسها هم علاوه بر داشتن مزایا از معایبی هم برخوردار هستند که میتوان به موارد زیر اشاره کرد: اولین معایبی که این فضا دارد این است که برای ایجاد دیتابیس و نصب آن باید آموزشهای لازم دیده شود، برای استفاده از آن ممکن است به سخت افزار اضافی نیاز داشته باشید، به علاوه در صورت آسیب رسیدن به دیتابیس سایر نرم افزارها هم دچار مشکل میشوند چرا که همه نرم افزارها با هم در ارتباط هستند اگر آسیبی به هر کدام از آن وارد شود سایر نرم افزارها را هم درگیر میکند به همین منظور همیشه از اطلاعات خود بکاپ داشته باشید. به علاوه انتقال سیستم قدیمی به جدید دارای هزینهای میباشد، طراحی و ساخت سیستمهای دیتابیس زمانبر و دشوار است.
اصطلاحاتی که در دیتابیسها وجود دارد عبارتند از:
کوچکترین واحد حافظه را بیت میگویند و هر 8 بیت با هم یک بایت را تشکیل میدهند هر بایت هم کاراکتر را نمایش میدهد به هر عددی یا حروفی که برای افراد قابل درک است هم کاراکتر گفته میشود.جدول Table: در هر جدول وظیفه نگهداری اطلاعات را بر عهده دارد که جدولها میتوانند از ستون و ردیف تشکیل شوند.
ستون یا ویژگی Column : هر جدول از چندین ستون تشکیل شده است که وظیفه آنها نگهداری از برخی مقادیر را در خود دارند.
فیلد: به یک مورد از اطلاعات یک فرد یا شی را فیلد یا میدان میگویند.
ردیف یا سطر Row: هر سطری که در دیتابیس وجود دارد رکورد گفته میشود برای مثال اطلاعات مربوط به کاربران در یک رکورد جای دارد. قرار گیری تعدادی از رکوردها در کنار هم فایل را فایل میگویند.
موجودیت Entity: یک مفهوم کلی که مانند یک مشتری یا شی را در پایگاه ذخیره کنیم را موجودیت میگویند که هر کدام از ویژگیهای خاصی برخوردار هستند.